Ηανακοίνωση του υπουργού Οικονομικών με την οποία ξεκαθάρισε ότι δεν προτίθεται να λάβει καμία νομοθετική πρωτοβουλία για την ανάσχεση του κύματος πλειστηριασμών, που απειλεί τους κόκκινους δανειολήπτες, αλλά και όσους κινδυνεύουν να κοκκινίσουν άμεσα λόγω της ενεργειακής κρίσης και της αύξησης των επιτοκίων, έριξε την αυλαία στις ελπίδες των δανειοληπτών.

Ο υπουργός απεκδύθηκε οποιασδήποτε ευθύνης ισχυριζόμενος πως η απόφαση του Αρείου Πάγου βασίστηκε στον ν.4354/2015 της προηγούμενης κυβέρνησης . Δεν είπε κουβέντα για την επιλογή της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας μέσω του προγράμματος Ηρακλής 2 να κατευθύνει τις τράπεζες και τα funds να προχωρήσουν σε πώληση και αγορά με τον νόμο 3156/2003 για να αποφύγουν τη φορολόγηση προκειμένου να καταστήσει την πώληση των δανείων, ελκυστική για αυτούς.

Επέβαλλε ως προϋπόθεση για την παροχή εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου, την τιτλοποίηση και πώληση τραπεζικών απαιτήσεων με ρητή πρόβλεψη οι συγκεκριμένες διαδικασίες (πώληση) να γίνουν με το νόμο 3156/2003, δηλαδή με την απαλλαγή από κάθε φορολόγηση. Η βασική διαφορά των δύο νομοθετικών πλαισίων είναι ότι ο ν. 4354/2015 προβλέπει ότι κάθε ενέργεια για κάθε πράξη, για κάθε πώληση υπάρχει ειδική φορολόγηση των funds, ενώ ο νόμος 3156/2003 τα απαλλάσσει από κάθε φορολογική υποχρέωση.

Γιατί αφού υπήρχε ο νόμος του 2015, που προέβλεπε την φορολόγηση της λειτουργίας αυτών των εταιρειών , επέλεξε να εφαρμοστεί ο  νόμος του 2003 που τους απαλλάσσει από την φορολογία; Πάντως έως τώρα δεν έχει ακουστεί ισχυρισμός πως η διαδικασία αυτή επιβλήθηκε  από κάποιο ευρωπαϊκό τραπεζικό ή οικονομικό θεσμό. Ήταν επιλογή της κυβέρνησης και αν ναι γιατί;

Μετά την απόφαση της πλήρους Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, το μέλλον των 700.000 ακινήτων, που έχουν προσημειωθεί για απαιτήσεις, που εκχωρήθηκαν από τις τράπεζες στα funds, προβλέπεται δυσοίωνο.

Πως οδηγηθήκαμε όμως σε αυτήν την κατάσταση, από την οποία ζημιώνονται και οι δανειολήπτες αλλά κυρίως το ελληνικό δημόσιο που χάνει δισεκατομμύριά από φόρους. Όταν λέμε ελληνικό δημόσιο, να μην ξεχνάμε , πως εννοούμε τους Ελληνες φορολογούμενους ανεξάρτητα από το αν έχουν επιπροσθέτως και την ιδιότητα του δανειολήπτη.

Πρώτον,  με την ανοχή δηλαδή της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, τα funds και οι τράπεζες κερδοσκόπησαν χωρίς να φορολογούνται. Έως τις 31-12-2022 τα funds αγόρασαν από τις τράπεζες 700.000 ενυπόθηκα δάνεια. Τα ακίνητα με τα οποία είναι εξασφαλισμένα τα δάνεια αυτά, έχουν αντικειμενική αξία περίπου 45 δισ. Η πλειοψηφία των δανείων αυτών έχουν μεταβιβαστεί και αναμεταβιβαστεί έως και 5  φορές το καθένα. Δεδομένου ότι ο νόμος 3156/2003 παρέχει 14 απαλλαγές από φόρους, τέλη κ.λ.π., η ζημία του Ελληνικού Δημοσίου από τη μη φορολόγηση των μεταβιβάσεων των κόκκινων δανείων είναι τεράστια.

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών στην πρόσθετη παρέμβαση που έκανε κατά την συζήτηση του ζητήματος της νομιμοποίησης των funds στην πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου έκανε λόγο για απώλειες 15,2 δισ. ευρώ από μη απόδοση φόρου εισοδήματος στο Δημόσιο, ενώ η μελέτη, την οποία επικαλέστηκε, επιμέτρησε τη συνολική ζημία από τις χαριστικές απαλλαγές  σε 58 δισ. συνολικά (12 δισ. ευρώ φόρος μεταβίβασης, 15,5 δισ. ευρώ φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, 14,4 δισ. τέλη χαρτοσήμου, 2,5 δισ. ΕΝΦΙΑ, 2,4 δισ. εισφορά νόμου 128/1975, 8 δισ. δικαιώματα συμβολαιογράφων, 2 δισ. δικαιώματα και τέλη Υποθηκοφυλακείου, 2 δισ. δικαιώματα Ταμείου Νομικών και 0,10 δισ. δικαιώματα υπέρ Δημοσίου. 

Ο μεγάλος ζημιωμένος της απόφασης του Αρείου Πάγου είναι το ελληνικό δημόσιο που έχασε δισ. ευρώ από την φοροαποφυγή των εταιρειών αυτών, κατά συνέπεια οι Έλληνες φορολογούμενοι που ανακεφαλαιοποίησαν για πολλοστή φορά τις τράπεζες.

Δεύτερον, το 2020, ενώ βρισκόμασταν ήδη στην καρδιά της πανδημικής κρίσης και οικονομία βρισκόταν σε ύφεση, η κυβέρνηση επέλεξε να καταργήσει το νόμο για την προστασία της πρώτης κατοικίας και να ψηφίσει τον πτωχευτικό νόμο, που δεν περιλαμβάνει καμία διάταξη για την προστασία της κατοικίας ούτε των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας.

Αυτές οι πολιτικές διαμόρφωσαν μαζί την καταλυτική επίδραση της ενεργειακής κρίσης , διαμόρφωσαν ένα εκρηκτικό cocktail που απειλεί τους δανειολήπτες με μαζικούς πλειστηριασμούς και εντείνει την κοινωνική ανασφάλεια.

Στα τέλη του 2022, εκδόθηκε η 822/2022 απόφασης του Α2 Πολιτικού Τμήματος του Αρείου Πάγου, η οποία, σε συνέχεια πολλών αποφάσεων πρωτοδικείων , εφετείων και της διαχρονικής νομολογιακής κρίσης για τον νόμο 3156/2003, απεφάνθη ότι οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων ως μη δικαιούχοι διάδικοι δεν νομιμοποιούνται να επιδιώκουν δικαστικά την είσπραξη των απαιτήσεων , να προχωρούν σε κατασχέσεις και να επισπεύδουν πλειστηριασμούς.

Από εκείνο το σημείο και μετά, στον ενδεχόμενο κίνδυνο να εκτροχιαστεί το σχέδιο αναδιανομής πλούτου που έχει μεθοδευτεί και οργανωθεί από τα funds , να εξαναγκαστούν να φορολογηθούν για τη δραστηριότητα τους και να καθυστερήσουν οι πλειστηριασμοί,  επελέγη η πρακτική του αιφνίδιου πολέμου (blitzkrieg).

Αρχικά, έκανε εντύπωση η σπουδή να έρθει η υπόθεση της νομιμοποίησης των servicers στην πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου με fast truck διαδικασίες μετά την έκδοση της υπ’ αριθ. 822/2022 απόφασης του Α2 Πολιτικού Τμήματος του Αρείου Πάγου, να λυθεί δηλαδή άμεσα το ζήτημα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις η  παραπομπή μιας υπόθεσης και ο προσδιορισμός της δικασίμου καθυστερεί μήνες.

Ακολούθησε  η «προκαταβολική» αξιολόγηση της υπόθεσης ως «τελειωμένης» με την Έκθεση  Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος  του Νοεμβρίου του 2022, στην οποία ρητά αναφερόταν ότι «η ικανότητα των εν λόγω εταιρειών να διαχειριστούν τα δάνεια δυσχεραίνεται από την πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου (822/2022) και τις σχετικές εφετειακές αποφάσεις αναφορικά με την νομιμοποίηση τους να προβούν σε δικαστικές ενέργειες και κυρίως να συμμετέχουν σε διαδικασίες πλειστηριασμών.

Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα των ΕΔΑΔΠ αναμένεται τους επόμενους μήνες με την άρση των παραπάνω περιορισμών». Με την παραπάνω διατύπωση περί άρσης των περιορισμών, η Τράπεζα της Ελλάδος, προκαταλάμβανε το περιεχόμενο της απόφασης, εγγυώμενη αναρμοδίως την  άρση των περιορισμών.

Κατά την συζήτηση της υπόθεσης, καταλυτικά επέδρασσε η εισήγηση της εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, της οποίας προΐσταται ο εισαγγελέας  κ. Ισίδωρος Ντογιάκος, δια  μέσου του αντιεισαγγελέα Παναγιώτη Παναγιωτόπουλου, που εκπροσώπησε την εισαγγελική έδρα στη δίκη στην πλήρη Ολομέλεια, υπέρ της νομιμοποίησης των servicers να προχωρούν σε κατασχέσεις και να επισπεύδουν πλειστηριασμούς. 

Μάλιστα η εισήγηση κατέληγε υπέρ των θέσεων των funds και των servicers, επικαλούμενη το άρθρο 2 του Ποινικού Κώδικα, που προβλέπει σε περίπτωση σώρευσης νόμων, την εφαρμογή της διάταξης, που οδηγεί στην ευμενέστερη μεταχείριση του κατηγορουμένου. ισχυριζόταν δηλαδή ότι στην περίπτωση της πώλησης δανείων, δεδομένου ότι υπάρχουν δύο διαφορετικά πλαίσια, αυτό του ν. 3156/2003 και αυτό του 4354/2015, η νομιμοποίηση την οποία εγκαθιδρύει και προβλέπει ο τελευταίος καλύπτει και τις περιπτώσεις  που η πώληση έγινε με τον προηγούμενο, ως ευμενέστερη διάταξη. Το ερώτημα που εύλογα τίθεται είναι, ποιος είναι ο φορέας του δικαιώματος της ευμενέστερης μεταχείρισης σε περίπτωση που τίθενται ζητήματα διαχρονικού δικαίου;

Παραδοσιακά στην έννομη τάξη μας, αυτός είναι ο διάδικος που βρίσκεται σε θέση άμυνας και όχι ο διώκτης. Στην ποινική δίκη αντίστοιχα εφαρμόζεται η ευμενέστερη διάταξη για τον κατηγορούμενο, του οποίου το αγαθό της ελευθερίας αμφισβητείται και όχι της πολιτικής αγωγής, που επιδιώκει την καταδίκη του. Ακόμα και να δεχθούμε το καινοφανές ότι το άρθρο του ΠΚ έχει αναλογική εφαρμογή στην αστική δίκη, θα έπρεπε να ισχύει για τον δανειολήπτη – οφειλέτη,  του οποίου το δικαίωμα στην περιουσία απειλείται, και όχι για τον επιτιθέμενο πιστωτή που επιδιώκει να εισπράξει μια απαίτηση, την οποία μάλιστα απέκτησε με ευνοϊκότατους όρους. 

Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου στάθμισε ως ανώτερα πιο ευγενή και άξια προστασίας τα συμφέροντα των servicers παρά αυτά των δανειοληπτών καταναλωτών. Είναι τυχαίο, όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα, ότι συγγενικό του πρόσωπο εκπροσωπεί ως δικηγόρος servicers παρέχοντας υπηρεσίες σχετικές με την είσπραξη απαιτήσεων για λογαριασμό τους; Παράλληλα, διαρρέεται ότι είναι και εν ενεργεία σύμβουλος Υπουργού; Μήπως υπήρχε από την αρχή σύγκρουση συμφερόντων;

Τέλος, εντύπωση στους νομικούς κύκλους έκανε , η «ταχύτατη» κρίση της υπόθεσης από την πλήρη Ολομέλεια με συντριπτική πλειοψηφία υπέρ των θέσεων των funds και των servicers. Προκαλεί εντύπωση ότι 65 ανώτατοι δικαστές πρόλαβαν να αποκτήσουν εικόνα μιας υπόθεσης με πολλές πρόσθετες παρεμβάσεις και αντίστοιχα υπομνήματα για ένα ζήτημα μείζονος κοινωνικής σημασίας μέσα σε οκτώ μόλις ημέρες, από όταν έκλεισαν οι φάκελοι του δικαστηρίου.

Συνήθως το χρονικό διάστημα αυτό προσιδιάζει σε εύλογο χρόνος έκδοσης μιας σχετικά σύνθετης προσωρινής διαταγής επί ενός αιτήματος και όχι σε χρόνος έκδοσης απόφασης επί αναιρέσεως στο ανώτατο δικαστήριο της χώρας. Εύλογες αμφιβολίες γεννιούνται, όταν σε μια χώρα που οι πολίτες αναμένουν μήνες ή και χρόνια για την έκδοση αποφάσεων για τις ατομικές τους υποθέσεις, το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας εξέδωσε μέσα σε μια βδομάδα δικαστική απόφαση, που δικαιώνει τις θέσεις πολύ ισχυρών οικονομικών συμφερόντων.

Μετά από αυτήν την αλληλουχία γεγονότων, εύλογα οι δανειολήπτες , ο νομικός κόσμος αλλά και σύσσωμη η κοινωνία, διερωτώνται  για την ορθή λειτουργία των θεσμών και της ποιότητα του κράτους δικαίου και της απονομής δικαιοσύνης .

Η λύση του ζητήματος είναι πολιτική και περνά μέσα από την άμεση νομοθέτηση πλαισίου προστασίας της πρώτης κατοικίας και της θέσπισης αυστηρών κανόνων λειτουργίας των funds με την φορολόγηση τους και τον έλεγχο τους για σειρά καταχρηστικών πρακτικών; Η πολιτική βούληση υπάρχει;

www.tvxs.gr

13.02.23

Μεγάλοι χαμένοι δανειολήπτες και φορολογούμενοι από τους πλειστηριασμούς. Μόνοι κερδισμένοι τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα.

Πολλές συμπτώσεις στην υπόθεση της νομιμοποίησης των servicers. Αιτίες και συνέπειες της απόφασης του Αρείου Πάγου. Μεγάλοι χαμένοι δανειολήπτες και φορολογούμενοι. Μόνοι κερδισμένοι τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα.

Μετά την απόφαση της πλήρους Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, το μέλλον των 700.000 ακινήτων, που έχουν προσημειωθεί για απαιτήσεις, που εκχωρήθηκαν από τις τράπεζες στα funds, προβλέπεται δυσοίωνο. Οι συμπτώσεις μαζεύονται πολλές πάνω από το ζήτημα των πλειστηριασμών και της νομιμοποίησης των servicers να τους διενεργούν προς είσπραξη των απαιτήσεων που διαχειρίζονται.

Πρώτον: η σπουδή να έρθει η υπόθεση της νομιμοποίησης των servicers στην πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου με fasttruck διαδικασίες μετά την έκδοση της υπ’ αριθ. 822/2022 απόφασης του Α2 Πολιτικού Τμήματος του Αρείου Πάγου, να λυθεί δηλαδή άμεσα το ζήτημα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις η παραπομπή μιας υπόθεσης και ο προσδιορισμός της δικασίμου καθυστερεί μήνες.

Δεύτερον: η «προκαταβολική» αξιολόγηση της υπόθεσης ως «τελειωμένης» με την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος του Νοεμβρίου του 2022, στην οποία ρητά αναφερόταν ότι «η ικανότητα των εν λόγω εταιρειών να διαχειριστούν τα δάνεια δυσχεραίνεται από την πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου (822/2022) και τις σχετικές εφετειακές αποφάσεις αναφορικά με την νομιμοποίηση τους να προβούν σε δικαστικές ενέργειες και κυρίως να συμμετέχουν σε διαδικασίες πλειστηριασμών. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα των ΕΔΑΔΠ αναμένεται τους επόμενους μήνες με την άρση των παραπάνω περιορισμών». Με την παραπάνω διατύπωση περί άρσης των περιορισμών, η Τράπεζα της Ελλάδος, προκαταλάμβανε το περιεχόμενο της απόφασης, εγγυώμενη αναρμοδίως την άρση των περιορισμών. Αποτελούσε άγαρμπη έκφραση των μύχιων πόθων ή απόπειρα υποκατάστασης του θεσμού της δικαιοσύνης από οικονομικές οντότητες;

Τρίτον: η εισήγηση της εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, της οποίας προΐσταται ο εισαγγελέας κ. Ισίδωρος Ντογιάκος, δια μέσου του αντιεισαγγελέα Παναγιώτη Παναγιωτόπουλου, που εκπροσώπησε την εισαγγελική έδρα στη δίκη στην πλήρη Ολομέλεια, υπέρ της νομιμοποίησης των servicers να προχωρούν σε κατασχέσεις και να επισπεύδουν πλειστηριασμούς. Μάλιστα η εισήγηση κατέληγε υπέρ των θέσεων των funds και των servicers, επικαλούμενη το άρθρο 2 του Ποινικού Κώδικα, που προβλέπει σε περίπτωση σώρευσης νόμων, την εφαρμογή της διάταξης, που οδηγεί στην ευμενέστερη μεταχείριση του κατηγορουμένου. ισχυριζόταν δηλαδή ότι στην περίπτωση της πώλησης δανείων, δεδομένου ότι υπάρχουν δύο διαφορετικά πλαίσια, αυτό του ν.3156/2003 και αυτό του 4354/2015, η νομιμοποίηση την οποία εγκαθιδρύει και προβλέπει ο τελευταίος καλύπτει και τις περιπτώσεις που η πώληση έγινε με τον προηγούμενο, ως ευμενέστερη διάταξη.

Το ερώτημα που εύλογα τίθεται είναι, ποιος είναι ο φορέας του δικαιώματος της ευμενέστερης μεταχείρισης σε περίπτωση που τίθενται ζητήματα διαχρονικού δικαίου; Παραδοσιακά στην έννομη τάξη μας, αυτός είναι ο διάδικος που βρίσκεται σε θέση άμυνας και όχι ο διώκτης. Στην ποινική δίκη αντίστοιχα εφαρμόζεται η ευμενέστερη διάταξη για τον κατηγορούμενο, του οποίου το αγαθό της ελευθερίας αμφισβητείται και όχι της πολιτικής αγωγής, που επιδιώκει την καταδίκη του. Ακόμα και να δεχθούμε το καινοφανές ότι το άρθρο του ΠΚ έχει αναλογική εφαρμογή στην αστική δίκη, θα έπρεπε να ισχύει για τον δανειολήπτη – οφειλέτη, του οποίου το δικαίωμα στην περιουσία απειλείται, και όχι για τον επιτιθέμενο πιστωτή που επιδιώκει να εισπράξει μια απαίτηση, την οποία μάλιστα απέκτησε με ευνοϊκότατους όρους.

Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου στάθμισε ως ανώτερα πιο ευγενή και άξια προστασίας τα συμφέροντα των servicers παρά αυτά των δανειοληπτών καταναλωτών. Είναι τυχαίο, όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα, ότι συγγενικό του πρόσωπο εκπροσωπεί ως δικηγόρος servicers παρέχοντας υπηρεσίες σχετικές με την είσπραξη απαιτήσεων για λογαριασμό τους; Παράλληλα, διαρρέεται ότι είναι και εν ενεργεία σύμβουλος Υπουργού; Μήπως υπήρχε από την αρχή σύγκρουση συμφερόντων;

Τέταρτον: η «ταχύτατη» κρίση της υπόθεσης από την πλήρη Ολομέλεια με συντριπτική πλειοψηφία υπέρ των θέσεων των funds και των servicers. Προκαλεί εντύπωση ότι 65 ανώτατοι δικαστές πρόλαβαν να αποκτήσουν εικόνα μιας υπόθεσης με πολλές πρόσθετες παρεμβάσεις και αντίστοιχα υπομνήματα για ένα ζήτημα μείζονος κοινωνικής σημασίας μέσα σε οκτώ μόλις ημέρες, από όταν έκλεισαν οι φάκελοι του δικαστηρίου. Συνήθως το χρονικό διάστημα αυτό προσιδιάζει σε εύλογο χρόνος έκδοσης μιας σχετικά σύνθετης προσωρινής διαταγής επί ενός αιτήματος και όχι σε χρόνος έκδοσης απόφασης επί αναιρέσεως στο ανώτατο δικαστήριο της χώρας. Εύλογες αμφιβολίες γεννιούνται, όταν σε μια χώρα που οι πολίτες αναμένουν μήνες ή και χρόνια για την έκδοση αποφάσεων για τις ατομικές τους υποθέσεις, το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας εξέδωσε μέσα σε μια βδομάδα δικαστική απόφαση, που δικαιώνει τις θέσεις πολύ ισχυρών οικονομικών συμφερόντων.

Πέμπτο και τελευταίο: η ανακοίνωση του Υπουργού Οικονομικών, που ως σύγχρονος Πόντιος Πιλάτος, ξεκαθάρισε ότι δεν προτίθεται να λάβει καμία νομοθετική πρωτοβουλία για την ανάσχεση του κύματος πλειστηριασμών, που απειλεί τους κόκκινους δανειολήπτες, αλλά και όσους κινδυνεύουν να κοκκινίσουν άμεσα λόγω της ενεργειακής κρίσης και της αύξησης των επιτοκίων. Αντίθετα «πέταξε χαρταετό» με γενικότητες και κριτική στην αντιπολίτευση, παντελώς άσχετη με τα σημερινά διακυβεύματα.
Έδειξε ως αιτία της λειτουργίας των funds και των servicers το νόμο 4354/2015, ενώ η Κυβέρνηση του με το πρόγραμμα Ηρακλής 2, προκειμένου να καταστήσει την πώληση των δανείων, ελκυστική για τράπεζες και funds, κατεύθυνε τους παραπάνω να προχωρήσουν σε πώληση και αγορά με τον νόμο 3156/2003 για να αποφύγουν τη φορολόγηση.

Ενώ εκκρεμεί στον Άρειο Πάγο η δίκη για την τελική κρίση στην δικαστική μάχη “ευάλωτων” δανειοληπτών - servicers που αφορά 700.000 πλειστηριασμούς, Πρωτοδικεία και Εφετεία αναστέλλουν αναγκαστικές εκτελέσεις, πιθανολογώντας πως θα γίνει δεκτή η ανακοπή του πλειστηριασμού επειδή οι servicers δεν νομιμοποιούνται να κινητοποιούν τη διαδικασία.

Μπαράζ δικαστικών αποφάσεων από Πρωτοδικεία και Εφετεία της χώρας αναστέλλουν πλειστηριασμούς για λόγους μη νομιμοποίησης των servicers να κάνουν πλειστηριασμούς, ζήτημα που εκκρεμεί προς οριστική επίλυση στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου.

Ουσιαστικά δηλαδή, τα κατώτερα δικαστήρια, ακόμα και την ύστατη ώρα, προχωρούν σε αναστολή πλειστηριασμών καθώς θεωρούν ότι υπάρχει ισχυρή πιθανότητα το Ανώτατο Δικαστήριο να δικαιώσει τους δανειολήπτες στη δικαστική μάχη με τους servicers. Η δίκη αφορά τη νομιμοποίησή τους για να διενεργούν κατασχέσεις και να επισπεύδουν πλειστηριασμούς εξ ονόματος των funds, και έγινε την περασμένη βδομάδα στον Άρειο Πάγο.

Μπαράζ δικαστικών αποφάσεων: Τι αφορά

Η απόφαση του δικαστηρίου, αν δηλαδή θα ανατρέψει ή όχι την προηγούμενη απόφαση τμήματος του ανώτατου δικαστηρίου που είχε αποφανθεί αρνητικά (δηλαδή υπέρ των δανειοληπτών) είναι κρίσιμο αφού εκτιμάται ότι αφορά περί τους 700.000 πλειστηριασμούς, άρα και τους δανειολήπτες, τα fund αλλά και την κυβέρνηση.

Η ολομέλεια καλείται να εκδώσει μια απόφαση – μπούσουλα καθώς για το θέμα έχουν εκδοθεί αντίθετες δικαστικές αποφάσεις αλλά κυρίως η υπ’ αριθμόν 822/22 τμήματος του Αρείου Πάγου, που κατέληξε ότι οι εισπρακτικές – που επικαλούνται νόμο του 2003 για να έχουν φοροαπαλλαγές έως και 38% και δεν δεσμεύονται με πρόταση ρύθμισης στους δανειολήπτες – δε μπορούν να διενεργήσουν πλειστηριασμούς.

Μεταξύ δυο νόμων

Αντίθετα ο νόμος του 4354/ 2015 για τα «κόκκινα» δάνεια, προβλέπει ειδική νομιμοποίηση στους servicers, ώστε να μπορούν να πραγματοποιούν διαδικαστικές πράξεις αντί του δικαιούχου της απαίτησης (fund), αλλά με ειδικές προϋποθέσεις ενημέρωσης και φορολογία κατά το ελληνικό δίκαιο.

Με απλά λόγια, ο νόμος του 2015 επιτρέπει στους servicers να γίνονται διάδικοι αλλά με ελληνική φορολογία, ενώ αυτός του 2003 όχι αλλά μόνο διαδικαστικές πράξεις διαχείρισης εξωδικαστικά (με ειδικές φοροαπαλλαγές), γεγονός στο οποίο «πάτησαν» πολλοί δανειολήπτες – μέσω των νομικών εκπροσώπων τους – ζητώντας αναβολή των πλειστηριασμών. Κι αυτό γιατί οι servicers προτιμούν τον νόμο του 2003 λόγω των φοροαπαλλαγών.

Μπαράζ δικαστικών αποφάσεων: Η νέα απόφαση

Η νέα απόφαση, υπ’ αριθμόν 25/2023 που εκδόθηκε από το Μονομελές Εφετείο Αθηνών, όπως εξηγεί ο δικηγόρος Κώστας Τσουκαλάς που τη χειρίστηκε, ουσιαστικά θέτει δυο ζητήματα:

– Αφενός αποδέχεται απολύτως πως οφείλει να δώσει αναστολή (μια ημέρα μάλιστα πριν τον πλειστηριασμό) αφού πιθανολογεί ότι θα γίνει δεκτός ο σχετικός λόγος έφεσης περί έλλειψης ενεργητικής νομιμοποίησης της διαχειρίστριας ανώνυμης εταιρείας (servicers), “αφού ο ν. 3156/2003, βάσει του οποίου ανατέθηκε η διαχείριση των υπό κρίση απαιτήσεων της πιστώτριας στην ανώνυμη εταιρεία διαχείρισης, δεν την καθιστά και κατ’ εξαίρεση νομιμοποιούμενο μη δικαιούχο διάδικο, εκλίπουσας ως εκ τούτου και της νομιμοποίησής της προς επίσπευση της εκτελεστικής διαδικασίας σε βάρος του οφειλέτη”. Εντοπίζει δηλαδή έλλειψη νομιμοποίησης της εταιρίας να κάνει πλειστηριασμούς.

–Αφετέρου το Εφετείο έβαλε πάγο στα δικαστήρια πρώτου βαθμού διότι καθυστερούν την έκδοση των αποφάσεων επί αιτημάτων ανακοπής πλειστηριασμών, με αποτέλεσμα οι δανειολήπτς να χάνουν τις προθεσμίες για να ασκήσουν άλλα ένδικα μέσα. Πχ στην προκειμένη περίπτωση η απόφαση καθυστέρησε τόσο ώστε να χάσει την προθεσμία των πέντε (5) εργάσιμων ημερών πριν τον πλειστηριασμό για την εμπρόθεσμη άσκηση αίτησης αναστολής.  

 
Η απόφαση

Όπως περιγράφει ο κ. Τσουκαλάς:

“Παρά τη θετική για τους χρηματοδοτικούς φορείς πρόταση του αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Π. Παναγιωτόπουλου στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι οι εταιρείες διαχείρισης έχουν βάσει της νομοθεσίας τη νομιμοποίηση για να διενεργούν κατασχέσεις και να επισπεύδουν πλειστηριασμούς εξ ονόματος των funds, τα Πρωτοδικεία και τα Εφετεία της Χώρας συνεχίζουν να εκδίδουν αποφάσεις υπέρ των δανειοληπτών.

Σε υπόθεση δανειολήπτη, που χειρίστηκε το δικηγορικό μας γραφείο, και του οποίου είχε απορριφθεί η ανακοπή κατά της κατάσχεσης, έγινε δεκτή η αίτηση αναστολής. Το Μονομελές Εφετείο Αθηνών, με την υπ’ αριθ. 25/2023 απόφασή του έκανε δεκτή την αίτηση αναστολής μια μέρα πριν το επισπευδόμενο πλειστηριασμό.

Το Εφετείο πιθανολόγησε την ευδοκίμηση του πρώτου λόγου της ανακοπής και του πρόσθετου λόγου αυτής, όπως αυτοί επαναφέρθηκαν ενιαία ως πρώτος λόγος έφεσης, και συγκεκριμένα πιθανολογήθηκε ότι θα γίνει δεκτός ο σχετικός λόγος έφεσης περί έλλειψης ενεργητικής νομιμοποίησης της καθ’ ης διαχειρίστριας ανώνυμης εταιρείας για δάνεια και πιστώσεις, αφού ο ν. 3156/2003, βάσει του οποίου ανατέθηκε η διαχείριση των υπό κρίση απαιτήσεων της πιστώτριας στην ανώνυμη εταιρεία διαχείρισης, δεν την καθιστά και κατ’ εξαίρεση νομιμοποιούμενο μη δικαιούχο διάδικο, εκλίπουσας ως εκ τούτου και της νομιμοποίησής της προς επίσπευση της εκτελεστικής διαδικασίας σε βάρος του οφειλέτη.

Ακολούθως πιθανολογήθηκε και η ακύρωση της προσβαλλόμενης έκθεσης αναγκαστικής έκθεσης ακίνητης περιουσίας, δυνάμει της οποίας επισπεύδεται ο πλειστηριασμός σε βάρος της ακίνητης περιουσίας του δανειολήπτη. Η απόφαση είναι πολύ σημαντική, καθώς απαντά και στο ζήτημα της καθυστέρησης της έκδοσης των αποφάσεων των Πρωτοδικείων επί ανακοπών του 933 ΚΠολΔ.

 
Εν προκειμένω, ο υπό κρίση πλειστηριασμός πρώτης κατοικίας ήταν προγραμματισμένος για την 25η-1-2023, η σχετική ανακοπή είχε ήδη εκδικαστεί την 06η-12-2022, αλλά η απόφαση του πρωτόδικου δικαστηρίου, που απέρριψε την ανακοπή, εξεδόθη και δημοσιεύθηκε μόλις την 16η-01-2023, θεωρήθηκε δε την 17η-01-2023, ενώ αντίγραφο της απόφασης εστάλη στον ενδιαφερόμενο μόλις την 18η-01-2023, έχοντας ήδη αυτός απωλέσει την προβλεπόμενη στο Νόμο προθεσμία των πέντε (5) εργάσιμων ημερών πριν τον πλειστηριασμό για την εμπρόθεσμη άσκηση της αίτησης αναστολής επί της προσβαλλόμενης απόφασης, στερούμενος ουσιαστικά χωρίς δική του υπαιτιότητα το δικονομικό δικαίωμα.

Το Εφετείο έκρινε, κάνοντας δεκτή την αίτηση αναστολής, ότι στις περιπτώσεις που ο δανειολήπτης έχει απωλέσει την προθεσμία των 5 εργασίμων ημερών, έχουν εφαρμογή, εφόσον προταχθούν οι πρόνοιες του άρθρου 152 ΚΠολΔ παρ. 1 περί επαναφοράς των πραγμάτων στην προτέρα κατάσταση, θεωρώντας ως ανωτέρα βία και την περίπτωση δημοσίευσης της προσβαλλόμενης απόφασης μετά το πέρας της ως άνω προθεσμίας ή σε χρόνο που απέχει ελάχιστα από τη λήξη αυτής που καθιστά αδύνατη τη σχετική λήψη εντολής από τον πληρεξούσιο δικηγόρο, τη μελέτη της απόφασης, τη σύνταξη, κατάθεση και κοινοποίηση της έφεσης μετά της αίτησης αναστολής.

 
Κρίσιμο να τεθεί προς επίλυση το σχετικό διαδικαστικό ζήτημα, ώστε τα πρωτοδικεία να υποχρεούνται να εκδώσουν την απόφαση σε χρονική απόσταση από τον επισπευδόμενο πλειστηριασμό τέτοια, ούτως ώστε να μη στερούνται οι διάδικοι την εκ του Νόμου δικονομική τους δυνατότητα για άσκηση έφεσης και αίτησης αναστολής της εκτελεστικής διαδικασίας πριν τη διενέργεια του πλειστηριασμού, με κίνδυνο τη σοβαρή βλάβη αυτών”.

www.dikastiko.gr

01.02.23

Η κυβέρνηση προσπαθεί να δείξει ότι πιέζει τις τράπεζες, αλλά διστάζει να χρησιμοποιήσει το μοναδικό όπλο που έχει, την έκτακτη φορολόγηση των κερδών τους.

Έμειναν μόνο τα δημοσιεύματα για την δήθεν σκληρή διαπραγμάτευση και οι αγχωμένες δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών ότι αντάλλαξε «μπινελίκια» με τους εκπροσώπους των τραπεζών. Η επιχείρηση επικοινωνιακή καταιγίδα με σκοπό να πειστούν οι πολίτες ότι η κυβέρνηση «πιέζει» ασφυκτικά τις τράπεζες και έχει δήθεν κηρύξει «ανένδοτο αγώνα» κατά των πρακτικών τους, διαψεύστηκε από την ίδια την πραγματικότητα.

Οι εκπρόσωποι των τραπεζών έκαναν μια και μοναδική πρόταση. Δέχονται να επιδοτήσουν για 12 μήνες το 50% της επιβάρυνσης της μηνιαίας δόσης των ενυπόθηκων στην πρώτη κατοικία των ακινήτων δανείων που προέκυψε από την αύξηση των επιτοκίων. Η επιδότηση θα αφορά μόνο τους ευάλωτους δανειολήπτες. Ως τέτοιους οι τράπεζες θεωρούν όσους έχουν ετήσιο εισόδημα 7.000 ο άγαμος συν 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος της οικογένειας με ανώτερο εισοδηματικό όριο το ποσό των 21.000 ευρώ. Από την διαίρεση του ποσού και την αναγωγή τους στους 12 μήνες του χρόνου, προκύπτει ότι χορηγείται μια ελάχιστη στήριξη σε ανθρώπους που αμείβονται με λιγότερο από τον κατώτατο μισθό. Οι υπόλοιποι δεν θεωρούνται ευάλωτοι και δεν χρειάζονται στήριξη για να παραμείνουν ενήμεροι.

Παράλληλα τίθεται όριο αντικειμενικής αξίας της πρώτης κατοικίας στις 120.000 ευρώ για το άγαμο με προσαύξηση 15.000 για κάθε επιπλέον άτομο της οικογενείας με ανώτατο όριο τις 180.000 ευρώ αλλά και όριο καταθέσεων στις 7.000 ευρώ για το άγαμο έως και 21.000 ευρώ για πενταμελή οικογένεια.

Το μέτρο επιδότησης θα αφορά μόνο ενήμερα δάνεια, δηλαδή δάνεια τα οποία πληρώνονται έως σήμερα εμπρόθεσμα η έχουν καθυστέρηση που δεν υπερβαίνει τις 90 ημέρες. Για τους κόκκινους δανειολήπτες που κινδυνεύουν άμεσα με πλειστηριασμό και απώλεια της πρώτης κατοικίας ούτε κουβέντα. Η επιδότηση θα αφορά μόνο δανειακές απαιτήσεις που έχουν παραμείνει στις τράπεζες. Οι δανειολήπτες που είδαν το ενήμερο δάνειο τους να μεταβιβάζεται σε funds, ατύχησαν για άλλη μια φορά.

Τι πραγματικά προσφέρει στους δανειολήπτες το μέτρο που ανακοίνωσαν οι τράπεζες; Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, δανειολήπτης με δάνειο 100.000 ευρώ και κυμαινόμενο επιτόκιο, είδε από τον Ιούνιο την μηνιαία δόση τους να αυξάνεται από τα 560 ευρώ στα 640 ευρώ, να έχει δηλαδή μια μηνιαία επιβάρυνση 80 ευρώ. Εφόσον πληροί σωρευτικά τα ανωτέρω εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, θα έχει αναδρομικά από 30-6-2022 έως 30-6-2023 επιδότηση 40 ευρώ το μήνα, δηλαδή το ήμισυ της μηνιαίας επιβάρυνσης. Αυτό το μέτρο σύμφωνα με τους εκπροσώπους των τραπεζών αφορά μόλις 30.000 δανειολήπτες και είναι σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με την πραγματική διάσταση του προβλήματος. Άποψη του γράφοντος είναι ότι στην πραγματικότητα το μέτρο δεν αφορά περισσότερους από 15.000 δανειολήπτες λόγω της υποχρεωτικής κάλυψης σωρευτικά των κριτηρίων αλλά κυρίως λόγω της πολύ περιορισμένης περιμέτρου. Οι τραπεζίτες εσκεμμένα λαμβάνουν ως κριτήρια ευαλωτότητας τα κριτήρια του επιδόματος στέγασης που ανακοινώθηκε το 2017 όταν ο πληθωρισμός ήταν ανύπαρκτος, οι μισθοί χαμηλότεροι και αντικειμενικές αξίες βρίσκονταν στο ήμισυ των σημερινών.

Σήμερα λόγω της αύξησης των αντικειμενικών αξιών, χιλιάδες δανειολήπτες που πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια, δεν καλύπτουν τα περιουσιακά με αποτέλεσμα να μένουν εκτός επιδότησης. Επίσης είναι προκλητικό να θεωρείς μη ευάλωτους δανειολήπτες, όσους λαμβάνουν πάνω από 650 ευρώ, ειδικά σε μια περίοδο που λόγω ακρίβειας και πληθωρισμού αποδεδειγμένα όσοι έχουν εισόδημα κάτω από 1.300 ευρώ το μήνα έχουν αποδεδειγμένα απολέσει το 30% του πραγματικού εισοδήματος τους.

Όσον αφορά το ζήτημα της χαμηλής εγκρισιμότητας των αιτήσεων στον εξωδικαστικό μηχανισμό, η ανακοίνωση των τραπεζών λέει «ότι όλα πάνε καλά» και ότι έχουν ήδη κάνει θετικές παρεμβάσεις, οι οποίες θα έχουν συνέχεια χωρίς καμία επί της ουσίας δέσμευση. Δηλαδή αρνούνται την ίδια την πραγματικότητα, η οποία είναι ότι έχουν υπονομεύσει συνολικά την διαδικασία της πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού μετατρέποντας σε μεγαλοπρεπές φιάσκο.

Ο κίνδυνος γέννησης νέας γενιάς κόκκινων δανείων δεν αντιμετωπίζεται με μέτρα «ασπιρίνες». Οι τράπεζες παρά τα υπερκέρδη τους δεν έχουν σκοπό να στηρίξουν την οικονομία και την κοινωνία. Δεν ξεχωρίζουν ούτε το μακροπρόθεσμο δικό τους συμφέρον. Η λογική τους είναι κοντόφθαλμη. Η κυβέρνηση προσπαθεί να πείσει ότι δεν μπορεί να παρέμβει και προσπαθεί απλά να μετακυλήσει το βάρος των ευθυνών. Η επικοινωνία μόνο βραχυπρόθεσμα μπορεί να κρύψει την πραγματικότητα.

Παρά την ποικιλότροπη υποστήριξη της κυβέρνησης στις τράπεζες, εκείνες δεν διανοούνται να «βάλουν το χέρι στην τσέπη». Τι και αν οι Έλληνες φορολογούμενοι τις διέσωσαν τρεις φορές μέσω των ανακεφαλαιοποιήσεων; Τι και αν πλέον έχουν υπερκέρδη; Τι και αν ξεφορτώθηκαν και μάλιστα χωρίς να φορολογηθούν τα κόκκινα δάνεια; Τι και αν συνέστησαν συγγενικές οικονομικά εταιρείες realestate που χτυπάνε τα ακίνητα των δανειοληπτών στους πλειστηριασμούς που διενεργούν οι εταιρείες διαχείρισης σε τιμές πολύ χαμηλότερες από την πραγματική αξία για να τα πουλήσουν μετά πολύ ακριβότερα κερδοσκοπώντας πάνω στον ανθρώπινο πόνο;

Η κυβέρνηση προσπαθεί να δείξει ότι πιέζει τις τράπεζες, αλλά διστάζει να χρησιμοποιήσει το μοναδικό όπλο που έχει, την έκτακτη φορολόγηση των κερδών τους. Είναι η μόνη επιλογή, εκτός και αν το μόνο που την ενδιαφέρει είναι η επικοινωνιακή διαχείριση του προβλήματος μέχρι τις εκλογές, κοινώς να «αγοράσει χρόνο» και μετά, αν επανεκλεγεί να συνεχίσει να ασκεί μονομερή πολιτική υπέρ των τραπεζών και των funds.