Αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα: Πολύ σοβαρή υπόθεση για να αντιμετωπίζεται μόνο για πολιτικά οφέλη

Είναι άλλο πράγμα η ενίσχυση του κοινωνικού αισθήματος τιμωρίας των αδικημάτων και άλλος ο ισοπεδωτικός ποινικός λαϊκισμός.

H κυβέρνηση στο πλαίσιο του μετεκλογικού νομοθετικού οίστρου (φορολογικό νομοσχέδιο, νομοσχέδιο για servicers, ασφαλιστικό νομοσχέδιο, αλλαγές στα εργασιακά που ψηφίστηκαν τον Σεπτέμβριο) προχωρά στην εκ νέου τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, ο οποίος επί των ημερών της έχει ήδη τροποποιηθεί πολλάκις ..

Ο αρμόδιος Υπουργός διακηρύσσει πως οι στόχοι του νομοσχεδίου είναι η επιτάχυνση στην απονομή της δικαιοσύνης και η αύξηση του αισθήματος τιμωρίας για την μικρομεσαία εγκληματικότητα.

Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Ακόμα μια φορά η κυβέρνηση προτάσσει την επικοινωνία και τα εύκολα οφέλη σε σχέση με την ουσία της δικαιοσύνης.

Είναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι πολίτες, όταν ακούν ότι σε κάποιον επιβλήθηκε "χαμηλή" ποινή, έχουν ως δεδομένο ότι δεν θα περάσει το κατώφλι της φυλακής. Αυτό, συνεπώς, δημιουργούσε στην κοινωνία την κατά τον υπουργό κοινωνική "ανασφάλεια" ότι οι "κακοί" είναι έξω από την φυλακή.

Το νέο σχέδιο νόμου προβλέπει να οδηγείται στη φυλακή όποιος τιμωρηθεί με ποινή άνω των 2 ετών. Θα μου πείτε: λογικό δεν είναι; Είναι λογικό, μέχρι να σκεφτούμε ότι μια τέτοια ποινή μπορεί να επιβληθεί σε κάποιον μικροεπιχειρηματία που έπεσε έξω και χρωστάει ΦΠΑ. Ή σε έναν άλλο, που χρωστάει 30.000 ευρώ στον ΕΦΚΑ..!

Συνεπώς, είναι άλλο πράγμα η ενίσχυση του κοινωνικού αισθήματος τιμωρίας των αδικημάτων και άλλος ο ισοπεδωτικός ποινικός λαϊκισμός.

Το νομοσχέδιο χαρακτηρίζεται από μια αρνητική καινοτομία. Ενώ αφορά πολύ σημαντικά ζητήματα της έννομης τάξης, εισάγεται χωρίς νομοπαρασκευαστική επιτροπή και χωρίς αιτιολογική έκθεση .

Η φιλοσοφία που το διαπνέει εκκινεί από το κίβδηλο αξίωμα ότι η εγκληματικότητα αντιμετωπίζεται κυρίως -αν όχι αποκλειστικά -με την αυστηροποίηση των ποινών, κάτι το οποίο δεν επιβεβαιώνεται από την ελληνική ούτε από την διεθνή εμπειρία. Στην Ελλάδα το 2022 παρατηρήθηκε αύξηση των εγκλημάτων παρά τις αυξημένες ποινές λόγω της εφαρμογής του τροποποιημένου Ποινικού Κώδικα. Ούτε στις ΗΠΑ που είναι ο βασικός εξαγωγέας του μοντέλου αυστηροποίησης των ποινών, έχει παρατηρηθεί μείωση της εγκληματικότητας .

Η μεταφορά αρμοδιοτήτων από πολυμελείς σε μονομελείς συνθέσεις και ο περιορισμός της διαδικασίας των δικαστικών συμβουλίων θέτει σε κίνδυνο θεμελιώδεις εγγυήσεις και δικαιώματα, απειλώντας την ίδια την ποιότητα της δικαιοσύνης. Με το πρόσχημα της επιτάχυνσης, αμφισβητείται ο ίδιος ο πυρήνας της δίκαιης δίκης. Η ανταλλαγή απόψεων στις πολυμελείς συνθέσεις αποτελεί εχέγγυο ορθής κρίσης και ουσιαστικής απονομής δικαιοσύνης .

Και άλλες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, που συρρικνώνουν τα υπερασπιστικά δικαιώματα των κατηγορουμένων, γεννούν εύλογο σκεπτικισμό. Είναι λογικό να μην καλείται ο αστυνομικός στο ακροατήριο να καταθέσει για την υπόθεση που χειρίστηκε; Δεν γίνεται 3 δικαστές να δικάζουν την υπόθεση σε πρώτο βαθμό και 3 άλλοι την ίδια υπόθεση στην έφεση . Επί δεκαετίες στην έφεση οι δικαστές είναι περισσότεροι. Μπορεί να ακούγονται λεπτομέρειες, είναι όμως σοβαροί λόγοι καταδίκης της χώρας μας στο ΕΔΔΑ.

Τέλος, η επιβολή παραβόλου 100 ευρώ για τη μήνυση, που είχε καταργηθεί, επίσης εγείρει ζητήματα προσβασιμότητας στη δικαιοσύνη για τους θιγόμενους.

Η ποινική δικαιοσύνη είναι ένας βασικός πυλώνας σε κάθε δημοκρατικό πολίτευμα. Είναι βασικός παράγοντας του κοινωνικού αισθήματος ασφάλειας. Δεν αντιμετωπίζεται με δεκάδες αποσπασματικές ρυθμίσεις απλά αυστηροποίησης των διατάξεων και μιας ισοπεδωτικής λογικής του τύπου "όλοι φυλακή". Απαιτείται να συνεχίσει να υπάρχει η δυνατότητα στον Έλληνα δικαστή να κρίνει την κάθε περίπτωση ξεχωριστά.

www.dnews.gr

18/01/2024