Η μερική προστασία της πρώτης κατοικίας που θεσπίστηκε με τον νόμο 4605/2019 (ηλεκτρονική πλατφόρμα για την προστασία της πρώτης κατοικίας) , εκπνέει στις 31-7-2020 και δεν προβλέπεται παράταση της. Μεταβατικά και μόνο για τις κατηγορίες των πληττόμενων από τον covid19 , θα υπάρξει επιδότηση μέρους της μηνιαίας δόσης του δανείου για 9 μήνες, εφόσον οι δανειολήπτες προβούν σε ρύθμιση του δανείου τους με τους όρους που θα θέσει κάθε πιστωτικό ίδρυμα η fund, οι οποίοι πέρα από λεόντειοι είναι συνήθως και μη μακροπρόθεσμα βιώσιμοι.
Η κυβέρνηση εντός των ημερών θα φέρει σε διαβούλευση τον νέο Πτωχευτικό νόμο , ο οποίος θα αφορά και την πτώχευση των φυσικών προσώπων, περιλαμβάνοντας διάταξη (άρθρο 163) για την πρώτη κατοικία. Η ρύθμιση δεν θα προβλέπει προστασία της πρώτης κατοικίας αλλά την υπό όρους μεταβίβαση της στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης με δικαίωμα μίσθωσης της από τον δανειολήπτη για 12 έτη. Αν ο δανειολήπτης επιλέξει να καταβάλλει το μίσθωμα που θα ορίζει η τράπεζα, θα έχει δικαίωμα να μετατρέψει την 12 ετή σύμβαση μίσθωσης σε 20 ετή με δικαίωμα με δικαίωμα επαναγοράς του ακινήτου από τον ίδιο ή κληρονόμους του. Δηλαδή ο δανειολήπτης θα παραδίδει το ακίνητο στον Φορέα, και εφόσον επί 20 έτη καταβάλλει το μίσθωμα , χωρίς να χάσει 3 δόσεις , θα μπορεί να το αποκτήσει ξανά. Ειδικά για τους ευάλωτους δανειολήπτες με εισόδημα μικρότερο από τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, , θα προβλέπεται στεγαστικό επίδομα που θα καλύπτει μέρος του μηνιαίου μισθώματος. Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται για προστασία πρώτης κατοικίας, αφού ο οφειλέτης θα χάνει την κυριότητα του σπιτιού του , θα γίνεται μισθωτής, (μίσθωμα(που θα ορίζεται χωρίς να λαμβάνει υπόψη της οικονομική του δυνατότητα ) και θα κινδυνεύει με έξωση αν λόγω μεταβολής των εισοδημάτων του χάσει τρεις δόσεις . Η λύση αυτή πέραν από υπονομευτική της κοινωνικής ειρήνης , είναι και βαθιά ανεπίκαιρη. Η οικονομική κρίση που έρχεται ως συνέπεια της πανδημίας του κορωνοιού αθροιζόμενη με τις συνέπειες της δεκαετούς οικονομικής κρίσης της Μνημονιακής περιόδου είναι πολυεπίπεδη και δυναμική. Η αναμενόμενη ύφεση δημιουργεί ήδη νέα γενιά κόκκινων δανείων και μεταθέτει την «κανονικότητα» στο άγνωστο μέλλον. Απαιτούνται άλλου τύπου λύσεις με γνώμονα την προστασία των ασθενέστερων ομάδων αλλά και της μεσαίας τάξης που διαρκώς συρρικνώνεται. Η αποτυχία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας οφείλεται στα πολύ αυστηρά και σωρευτικά ζητούμενα κριτήρια που είχε. Ενώ η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών μετρούσε τους ωφελούμενους από τον νόμο 4605/2019 σε 150.000 δανειολήπτες και συνολικά σε 9 δις ευρώ κόκκινα δάνεια, τελικά ολοκλήρωσαν την διαδικασία με τελική ρύθμιση λιγότεροι από 3.000 οφειλέτες. Αντί η κυβέρνηση να διαγνώσει την αιτία της αποτυχίας στα πολύ αυστηρά κριτήρια που εξαιρούσαν το σύνολο της μεσαίας τάξης της δεκαετίας του 2000, επιλέγει ακόμα αυστηρότερα κριτήρια χωρίς μάλιστα προστασία της κυριότητας της πρώτης κατοικίας. Η εφαρμογή της νέου πτωχευτικού νόμο οδηγεί σε πλήρη ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων . Είναι μονομερώς τραπεζοκεντρική και υποτιμά της συνέπειες του κοινωνικού χάους που θα προκληθεί , στην οικονομία. Η ακίνητη περιουσία των Ελλήνων θα υποτιμηθεί περαιτέρω.
Ρεαλιστική πρόταση για επίλυση του προβλήματος των κόκκινων δανείων σε συνδυασμό με την προστασία του τραπεζικού συστήματος υπάρχει . Σύνδεση του ποσού που θα καταβάλλει ο δανειολήπτης με την πραγματική τρέχουσα αξία της κατοικίας του και καταβολή του ποσού σε μακρό διάστημα αποπληρωμής (έως και 30 έτη) με ευνοϊκά χαμηλά επιτόκια. Λαμβάνοντας υπόψη , ότι οι οφειλέτες έχουν δανειστεί πριν πολλά έτη και έχουν καταβάλλει ήδη σημαντικά ποσά , να ορισθεί η τρέχουσα αξία στο 80% της εμπορικής αξίας ή στο 100% της αντικειμενικής. Για να προστατέψουν την πρώτη κατοικία, η αντικειμενική αξία αυτής θα πρέπει να μην υπερβαίνει τις 180.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο οφειλέτη και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο. Το όριο οφειλής ανά πιστωτή να οριστεί στις 250.000 ευρώ για να καλύψει και την «πρώην» μεσαία τάξη.
Πυξίδα της πολιτείας θα πρέπει να είναι η διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής, που αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη .

Αρθρο στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ (28.06.20)