Το εργατικό δίκαιο την εποχή του κορονοϊού «γράφεται από την αρχή»

Την πολιτική της «υποτίμησης» της εργασίας και τη μείωση του κόστους της για την επιχειρηματικότητα, τη βλέπουμε να διατρέχει και το πόρισμα της Επιτροπής Πισσαρίδη, που όπως έχει γίνει αντιληπτό, αποτελεί τον οδικό χάρτη των φερόμενων ως «μεταρρυθμίσεων» στην αγορά εργασίας.

Συμπληρώθηκαν έξι μήνες από την έναρξη της πανδημίας του κορονοϊού και της ανακοίνωσης των πρώτων μέτρων για τις εργασιακές σχέσεις. Το εργατικό δίκαιο την εποχή του κορονοϊού εν τοις πράγμασι «γράφεται από την αρχή», όπως είχε τότε δηλώσει και ο αρμόδιος Υπουργός. Έννοιες, όπως η ελαστική εργασία με καταβολή μισού μισθού, η τηλεργασία, η εκ περιτροπής απασχόληση και οι αναστολές συμβάσεων έχουν κυριαρχήσει. Κεντρικός πυρήνας της αντίληψης της Κυβέρνησης για την εργασία, όπως φαίνεται και από την ομιλία του Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη, είναι ότι αυτή στη χώρα μας παραμένει «ακριβή» .

Την πολιτική της «υποτίμησης» της εργασίας και τη μείωση του κόστους της για την επιχειρηματικότητα, τη βλέπουμε να διατρέχει και το πόρισμα της Επιτροπής Πισσαρίδη, που όπως έχει γίνει αντιληπτό, αποτελεί τον οδικό χάρτη των φερόμενων ως «μεταρρυθμίσεων» στην αγορά εργασίας.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η κατάργηση κάθε ρήτρας μη απόλυσης που ίσχυσε το πρώτο διάστημα της πανδημίας. Πλέον κάθε απόλυση είναι ελεύθερη, ακόμα και στα προγράμματα ενίσχυσης των επιχειρήσεων που τρέχουν τώρα. Στο πρόγραμμα Συν-Εργασία οι απολύσεις απαγορεύονται μόνο για το διάστημα που ο εργαζόμενος είναι ενταγμένος στο πρόγραμμα. Αν στο επόμενο δεκαπενθήμερο ο εργοδότης δεν τον δηλώσει στο πρόγραμμα, μπορεί άμεσα να καταγγείλει τη σύμβαση εργασίας του.

Λόγω του δισταγμού της Κυβέρνησης να αναστείλει την ισχύ των διατάξεων του νόμου 3846/2010 για την εκ περιτροπής απασχόληση, το πρόγραμμα Συν-Εργασία απέτυχε να προσελκύσει τις επιχειρήσεις, οι οποίες προτίμησαν τη φθηνότερη εκ περιτροπής απασχόληση (στο εκ περιτροπής σύστημα απασχόλησης η επιχείρηση μπορεί να απασχολεί τον εργαζόμενο έως και μια μέρα την εβδομάδα καταβάλλοντας μισθό και εισφορά μόνο για την ημέρα απασχόλησης), με αποτέλεσμα την συρρίκνωση του εισοδήματος των εργαζομένων.

Ήδη πολλές επιχειρήσεις, στο διάστημα από την ανακοίνωση του μέτρου ως την δημοσίευση του νόμου, απέλυσαν μεγάλο μέρος του προσωπικού τους, με σκοπό να επαναπροσλάβουν τους ίδιους με μικρότερο μισθό και πληρωμένες από το κράτος για έξι μήνες τις εισφορές.

Με πρόσφατο νόμο καθίσταται υποχρεωτική έως 4 Οκτωβρίου η τηλεργασία για το 40% των εργαζομένων που μπορούν να εργαστούν εξ αποστάσεως. Είναι προφανές ότι επ’ ευκαιρία της κατάστασης που διαμορφώνεται λόγω της πανδημίας, η εργασία εξ αποστάσεως ήρθε για να μείνει.

Ακόμα και μετά το τέλος της πανδημίας θα είναι ένας ευρέως διαδεδομένος τρόπος παροχής εργασίας. Το Υπουργείο Εργασίας, ενώ από τον Ιούλιο έχει ανακοινώσει και διαρρεύσει στον τύπο ότι έχει έτοιμο το νομοσχέδιο για την θεσμική θωράκιση της τηλεργασίας, ακόμα δεν έχει φέρει στη Βουλή το νομοσχέδιο.

Αποτέλεσμα της αδράνειας αυτής είναι να ταυτίζεται συχνά στην πράξη η τηλεργασία με την εργοδοτική αυθαιρεσία. Είναι επιτακτική ανάγκη να θεσπιστεί το δικαίωμα στην αποσύνδεση (log out, να μην υποχρεούται ο εργαζόμενος να έχει ανοιχτό τον υπολογιστή ούτε να απαντά σε εταιρικά email μετά τη λήξη του ωραρίου του), να ενεργοποιηθεί η πρόβλεψη για επίδομα κάλυψης εξόδων εργαζομένου για την εργασία από το σπίτι, να απαγορευθεί ρητά η χρήση κάμερας και να υποχρεωθούν οι επιχειρήσεις σε ηλεκτρονική καταγραφή στο Π.Σ Εργάνη του χρόνου εργασίας των εργαζομένων.

Η Κυβέρνηση παρουσίασε στη Θεσσαλονίκη ως κεντρικό μέτρο υπέρ της οικονομικής ανάπτυξης και της διατήρησης των θέσεων εργασίας, την μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες, από το 39,7% στο 36,7% για το 2021. Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών θα προέλθει από συνεισπραττόμενους κλάδους ασφάλισης που αφορούν το πακέτο εισφορών του ΟΑΕΔ (ΛΑΕΚ το οποίο είναι το πρόγραμμα επιδότησης εισφορών των μεγάλων σε ηλικία ανέργων προκειμένου να συμπληρώσουν προϋποθέσεις για σύνταξη, ΟΕΚ για την επιδότηση προγραμμάτων στέγασης και βεβαίως τα προγράμματα επιδότησης των ανέργων). Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς θα αναπληρωθούν τα κονδύλια αυτά ή αν θα μπορέσει το κράτος συνεχίσει προγράμματα επιδότησης στο μέλλον με μειωμένα κονδύλια;

Χωρίς να παραγνωρίζουμε την σημασία της μείωσης του μη μισθολογικού κόστους για την επιβίωση των επιχειρήσεων, οφείλουμε να διακρίνουμε την μονομέρεια που χαρακτηρίζει την αντίληψη της κυβέρνησης για τις προϋποθέσεις οικονομικής ανάπτυξης.

Η κυβέρνηση θεωρεί πως μόνη η μείωση των φορολογικών βαρών και των ασφαλιστικών εισφορών αρκεί για την στήριξη των επιχειρήσεων, αγνοώντας την ώθηση που μπορεί να δώσει η αύξηση της κατανάλωσης που προκύπτει από την στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων.

Στο πόρισμα της επιτροπής Πισσαρίδη απουσιάζει κάθε αναφορά στον κόσμο της εργασίας και στον ρόλο του στην οικονομική ανάπτυξη. Οι εναπομείνασες προστατευτικές διατάξεις του εργατικού δικαίου παρουσιάζονται ως στρέβλωση. Οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζονται ως αναγκαίο κακό, που με τα αιτήματα τους, καθηλώνουν τις δημιουργικές δυνάμεις της αγοράς, που αν δεν είχαν τον βραχνά του εργατικού δικαίου, θα είχαν μεγαλουργήσει.

Οι αντιλήψεις αυτές παραγνωρίζουν το γεγονός ότι χωρίς εργασία δεν παράγεται πλούτος, χωρίς αγοραστική δύναμη και κατανάλωση συρρικνώνεται μακροπρόθεσμα κάθε παραγωγική διαδικασία, αλλά κυρίως πως η κοινωνική ειρήνη είναι προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη.

Με δεδομένη την αδρανοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών, πολύ συχνά οι επιχειρήσεις δηλώνουν τους εργαζομένους σε εκ περιτροπής σύστημα απασχόλησης, ενώ τους απασχολούν καθημερινά με οκτάωρο ωράριο. Μετά το πρώτο δίμηνο εφαρμογής του προγράμματος Συν-Εργασία η Κυβέρνηση, έστω και καθυστερημένα, προχώρησε στην επιδότηση του 100% των ασφαλιστικών εισφορών για το διάστημα που δεν απασχολείται ο εργαζόμενος, αλλά οι επιχειρήσεις είχαν ήδη κάνει τις επιλογές τους.

Και στο πρόσφατο εμβληματικό, σε σχέση με την καταπολέμηση της ανεργίας, πρόγραμμα επιδότησης 100.000 θέσεων εργασίας με κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών για έξι μήνες, απουσιάζει ως προϋπόθεση ένταξης για τις ωφελούμενες επιχειρήσεις η απαγόρευση απολύσεων το αμέσως προηγούμενο διάστημα.

Ελλοχεύει ο κίνδυνος το πρόγραμμα, αντί να αποτελέσει κίνητρο για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, να καταστεί στην πράξη μηχανισμός ανακύκλωσης εργατικού δυναμικού με αντικατάσταση των «ακριβότερων εργαζομένων» με νέους «φθηνότερους» χωρίς να μειώνεται ο τελικός αριθμός των ανέργων.

iEidiseis.gr - ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑ (Τρίτη, 29 Σεπτεμβρίου 2020)

Επικοινωνία

ΚΩΣΤΑΣ Δ. ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ

Ομήρου 6, 105 64

Κολωνάκι, Αθήνα

+30 211 18 21 018

+30 210 36 36 710

+30 210 36 36 711

+30 210 36 36 770

Αυτή η διεύθυνση Email προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.