Διανύουμε μια περίοδο με πρωτόγνωρες για όλους μας συνθήκες, ερχόμενοι αντιμέτωποι, παράλληλα, με πρωτοφανή μέτρα πρόληψης, που έχουν ληφθεί από την πολιτεία με σκοπό τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού COVID-19 γνωστού και ως κορωνοϊού.

Με κρατική εντολή έκλεισαν σχολεία, δικαστήρια, εμπορικά κέντρα, καταστήματα εστίασης κλπ. για να αποφευχθεί ο συνωστισμός ανθρώπων σε κλειστούς χώρους, γεγονός που θα ευνοούσε την διασπορά του ιού. Το πλέον δραστικό μέτρο πρόληψης που επεβλήθη από το Κράτος όμως για να περιοριστεί η διάδοση του COVID 19,πέραν του κλεισίματος με κρατική εντολή των άνω, είναι ο προσωρινός περιορισμός της κυκλοφορίας των πολιτών, ο οποίος ετέθη δυνάμει της υπ’ αριθμ. Δ1α/ΓΠ.οικ.20036/22.03.2020 κοινής υπουργικής απόφασης των υπουργών Προστασίας του Πολίτη, Υγείας και Εσωτερικών. Το άνω μέτρο είχε αρχικώς ισχύ από τις 23/03/2020 έως και την 06/04/2020, προσφάτως δε με νέα ΚΥΑ η ισχύς του παρατάθηκε μέχρι και την 27η Απριλίου 2020 και ώρα 6.00 μμ.

Για πρώτη φορά στη μεταπολιτευτική Ελλάδα ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα τέτοιο μέτρο που περιορίζει σημαντικά την ελευθερία των μετακινήσεών μας, πλην των αποκλειστικά ρητώς αναφερόμενων εξαιρέσεων, όπως πχ. μετάβαση στην εργασία μας, σε φαρμακείο ή γιατρό, σε κατάστημα προμηθειών αγαθών πρώτης ανάγκης (σούπερ μάρκετ, πρατήριο καυσίμων κλπ.), μετάβαση σε τράπεζα (όταν δεν είναι δυνατή η ηλεκτρονική συναλλαγή), παροχή βοήθειας σε ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη, κ.α. Πρόκειται, βέβαια, για ένα μέτρο που κρίθηκε καθ’ όλα αναγκαίο εξαιτίας της ταχείας και υψηλής μεταδοτικότητας του κορωνοϊού, με σκοπό την προάσπιση του θεμελιώδους προστατευόμενου αγαθού της δημόσιας υγείας.

Σε περίπτωση, λοιπόν, που κάποιος κυκλοφορεί πλέον χωρίς την προβλεπόμενη άδεια (είτε SMS είτε σχετική βεβαίωση μετακίνησης) παραβιάζοντας το άνω μέτρο, του επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο, ύψους 150 ευρώ, ενώ δεν αποκλείεται και η επιβολή και δεύτερου πρόστιμο για δεύτερη παραβίαση που αφορά την ίδια μετακίνηση, όπως για παράδειγμα σε περίπτωση που ο πολίτης δεν φέρει ούτε η σχετική βεβαίωση μετακίνηση ούτε έχει μαζί του το δελτίο της ταυτότητάς του ή κάποιο άλλο προβλεπόμενο έγγραφο ταυτοποίησης. Στην περίπτωση αυτή, για την πρώτη παραβίαση επιβάλλεται πρόστιμο 150 ευρώ, ενώ για τη δεύτερη ως συρρέουσα το ήμισυ του προστίμου, ήτοι 75 ευρώ, και συνολικά 225 ευρώ.

Πολύ πιθανό είναι δε να επιβληθούν στους πολίτες, που παραβιάζουν τα ληφθέντα μέτρα της πολιτείας, και ποινικές κυρώσεις, σύμφωνα με το προσφάτως την 01η/07/2019 τροποποιηθέν άρθρο του 285 του Ποινικού μας Κώδικα με τίτλο «Παραβίαση μέτρων για την πρόληψη ασθενειών».

Πρόκειται για μια διάταξη «ξεχασμένη» πρακτικά μέχρι πρότινος μιας και οι δικηγόροι της μαχόμενης δικηγορίας σπανιότατα αντιμετώπιζαν στην δικαστηριακή πράξη και όμως σήμερα είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.

Σύμφωνα με το άρθρο 285 Π.K. : «1) Όποιος παραβιάζει τα μέτρα που έχει διατάξει ο νόμος ή η αρμόδια αρχή για να αποτραπεί η εισβολή ή η διάδοση μεταδοτικής ασθένειας, τιμωρείται: α) Με φυλάκιση έως 3 έτη ή χρηματική ποινή , αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος για ζώα β) Με φυλάκιση ( από 10 μέρες έως 5 έτη) και χρηματική ποινή, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος μετάδοσης της ασθένειας σε αόριστο αριθμό ανθρώπων.

2) Αν η παραβίαση είχε ως αποτέλεσμα να μεταδοθεί η ασθένεια σε ζώα, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 3 ετών (έως 5 ετών) και χρηματική ποινή και αν είχε ως αποτέλεσμα να μεταδοθεί σε άνθρωπο, επιβάλλεται κάθειρξη έως 10 έτη (από 5 έτη έως 10 έτη).

3) Αν η παραβίαση είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο άλλου, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών (από 10 έως 15 έτη) και αν προκλήθηκε ο θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλλει ισόβια κάθειρξη.

4) Όποιος, στις περιπτώσεις της παραγράφου 1 παραβιάζει τα μέτρα από αμέλεια τιμωρείται: α) Στην περίπτωση του στοιχείου 1α) με χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας β) Στην περίπτωση του στοιχείου 1β) με φυλάκιση έως 2 έτη ή χρηματική ποινή».

Οι παραβάτες του άνω άρθρου που θέτουν σε κοινό κίνδυνο την δημόσια υγεία προσβάλλοντας έτσι τα έννομα προστατευόμενα αγαθά της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας- αναλόγως, αν διαπράττουν αυτό με αμέλεια ή δόλο - απειλούνται με βαρύτατες κυρώσεις, χρηματικές ποινές, ποινές φυλάκισης έως και ισόβια κάθειρξη. Η παραβίαση μέτρων για την πρόληψη ασθενειών είναι ένα έγκλημα διακινδύνευσης, που σημαίνει με απλά λόγια ότι για την πραγμάτωσή του δεν είναι απαραίτητη η παράβαση των μέτρων να οδηγήσει πράγματι σε διασπορά του επικίνδυνου ιού, αλλά αντιθέτως, αρκεί ο κίνδυνος που προέκυψε για τη δημόσια υγεία από την παράνομη συμπεριφορά του δράστη.

Εν κατακλείδι, καμία ποινική και διοικητική κύρωση δεν μπορεί να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση του ιού. Οι πολίτες ως μέλη ενός κοινωνικού συνόλου, ευθυνόμαστε προσωπικώς για την εφαρμογή των μέτρων πρόληψης, που έχουν θεσπιστεί με γνώμονα το κοινό καλό. Η ατομική ευθύνη είναι αυτή που μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό μας και τους γύρω μας και αυτή, εν τέλει, που μπορεί να περιορίσει αποτελεσματικά την διασπορά του κορωνοϊού.